Chính sách hỗ trợ giá điện của Chính phủ: Chưa đến được với nhiều hộ nghèo

Đến thời điểm giữa tháng 4 này, qua phản ánh của nhiều địa phương, vẫn còn nhiều hộ nghèo, hộ thu nhập thấp chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ giá điện của Chính phủ. Trước tình hình này, Bộ Công Thương phải gia hạn thời gian đăng ký mua điện theo mức giá ưu đãi cho đối tượng trên đến hết ngày 15/5/2011, thay vì đề xuất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là 15/4.

* Ngành điện "đôn đáo"

Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giá điện đối với hộ nghèo, hộ thu nhập thấp thường xuyên có mức sử dụng điện không quá 50 kWh/tháng (993đ/kWh chưa có VAT) với mức hỗ trợ 30.000 đồng/hộ/tháng, EVN đã chỉ đạo các đơn vị Điện lực niêm yết công khai thông tin liên quan tại tất cả các điểm giao dịch với khách hàng, công bố trên trang Web, báo, đài truyền hình, đài phát thanh địa phương về thủ tục, địa điểm, thời hạn, điện thoại liên hệ để tiếp nhận đăng ký mua điện. Đồng thời ban hành mẫu Giấy đăng ký và yêu cầu các đơn vị bố trí nhân lực đảm bảo tiếp nhận hết Giấy đăng ký hộ nghèo, hộ thu nhập thấp theo thời hạn quy định của Bộ Công Thương. Nếu trong 3 tháng liên tục, các hộ sử dụng điện vượt quá trên 155kWh, bên bán điện sẽ tự động chuyển hộ đó sang áp dụng giá điện cho hộ bình thường kể từ tháng tiếp theo với giá từ 1.242 đồng/kWh trở lên.

EVN cho biết, các đơn vị điện lực còn huy động thêm các nhân viên tổ điện khu vực, xã, phường, nhân viên thu ngân... phân phát thông báo trên địa bàn quản lý, niêm yết tại bảng tin ở khu dân cư tập trung, đồng thời cử cán bộ đem công văn kèm Thông báo (in sẵn) giao trực tiếp tại trụ sở UBND xã, phường đề nghị phổ biến và thông báo rộng rãi cho nhân dân biết dưới các hình thức như phát thanh trên hệ thống truyền thanh cơ sở, niêm yết tại trụ sở UBND, bản tin công cộng.... Đối với các tổ chức bán điện khác ngoài EVN, thông qua chính quyền địa phương, các đơn vị Điện lực đã đề nghị các đơn vị này thực hiện thông báo và tiếp nhận đăng ký đối với các hộ nghèo và hộ thu nhập thấp.

Lai Châu là một trong ba tỉnh nghèo nhất nước theo quy định của Chính phủ về tiêu chí mới dành cho hộ nghèo, với hơn 40% hộ nghèo, trên 10% hộ cận nghèo. Từ hướng dẫn của Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, sau một tháng triển khai đăng ký giá bán điện cho hộ nghèo, hộ có thu nhập thấp, đến hết ngày 31/3, Công ty Điện lực Lai Châu đã hoàn tất việc đăng ký. Cách thức làm thủ tục đăng ký của Công là dựa vào sản lượng điện tiêu thụ của các hộ tại hóa đơn tiền điện tháng gần nhất và hợp đồng mua bán với ngành điện. Theo đó, tỉnh Lai Châu có 21.291/43.927 khách hàng thuộc diện được thụ hưởng chính sách hỗ trợ giá điện của Chính phủ.

Từ ngày 1/4, việc hỗ trợ trên được 5 Tổng Công ty điện lực trên cả nước chính thức áp dụng cho những hộ đã đăng ký với ngành điện. Số tiền hỗ trợ sẽ được trừ trực tiếp vào hóa đơn thanh toán tiền điện khi người dân thanh toán hàng tháng. Các hộ phát sinh sau sẽ áp dụng mức giá ưu đãi bắt đầu từ kỳ hóa đơn của tháng tiếp theo tháng đăng ký.

Theo báo cáo của EVN, tính đến ngày 31/3 chỉ có 3.074.587 khách hàng đăng ký áp dụng biểu giá cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp có mức sử dụng điện không qua 50 kWh/tháng; trong đó 2.264.771 khách hàng mua điện từ các tổng công ty điện lực và 809.816 khách hàng mua điện từ các đơn vị bán lẻ điện nông thôn, khu tập thể, cụm dân cư. So sánh với số lượng thống kê khách hàng sử dụng điện không quá 50kWh/tháng của EVN thì con số trên vẫn là thấp, do khả năng hộ nghèo, hộ thu nhập thấp chưa tiếp cận được thông tin về việc phải đăng ký để được hưởng ưu đãi.

* Đã có phát sinh

Theo nhận xét của Tổng Công ty Điện lực thành phố Hà Nội (EVNHANOI) sau quá trình triển khai chính sách hỗ trợ giá điện cho hộ nghèo, thu nhập thấp của Chính phủ, thủ tục đăng ký mua điện theo mức giá áp dụng cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp rất đơn giản, bao gồm Giấy đăng ký và hợp đồng hoặc hóa đơn tiền điện. Thống kê 29 Công ty Điện lực Quận, Huyện cho thấy, đối chiếu với tiêu chuẩn hộ nghèo và cận nghèo, toàn thành phố có khoảng 117.500 hộ nghèo, cận nghèo. Nhưng đến nay mới có khoảng 34.613 hộ đăng ký mua điện theo dạng hộ nghèo, hộ thu nhập thấp.

EVNHANOI cho rằng hộ nghèo, hộ thu nhập thấp thường có rất ít phương tiện để cập nhật thông tin chính sách mới của Chính phủ, Nhà nước nên Tổng Công ty đã phải chủ động phối hợp với chính quyền địa phương thông tin đến khách hàng, dẫn đến tuần đầu rất ít khách hàng biết thông tin, sau đó, khách hàng đến đăng ký dồn dập, Bên bán điện phải huy động thêm bộ phận tiếp nhận đăng ký.

Tại Đà Nẵng cũng vậy. Hiện thành phố có 14.844 hộ nghèo, trong đó huyện Hòa Vang có số hộ nghèo cao nhất 3.783 hộ nhưng đến trung tuần tháng 4 này, Công ty TNHH MTV Điện lực Đà Nẵng mới tiếp nhận đơn đăng ký của 3.711 hộ (chiếm khoảng 1/4 tổng số hộ nghèo trên địa bàn thành phố) đăng ký mua điện sinh hoạt theo mức giá hộ nghèo, hộ thu nhập thấp. Lí giải về vấn đề số lượng hộ nghèo đăng ký để được hưởng sự hỗ trợ thấp, Công ty cho biết: theo quy định, các hộ muốn mua điện theo giá ưu đãi phải đảm bảo 2 yêu cầu, thứ nhất là hộ nghèo, hộ thu nhập thấp và thứ hai là phải chứng minh bằng hóa đơn tiền điện hàng tháng của mình thường xuyên sử dụng điện không quá 50kWh. Chính những điều kiện quy định như thế, nên nhiều hộ thuộc diện thu nhập thấp cảm thấy không đảm bảo được điều kiện thứ hai nên không đến đăng ký.

Theo hướng dẫn tại Thông tư số 05 của Bộ Công Thương, các hộ dùng điện sau công tơ tổng muốn được hưởng giá điện sinh hoạt cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp phải đăng ký và được chính quyền địa phương xác nhận. Nhưng trên thực tế, ở một số địa phương, việc theo dõi số hộ sử dụng điện sau công tơ tổng này gặp rất nhiều khó khăn do các tổ chức kinh doanh điện ở nông thôn, khu tập thể, cụm dân cư (không phải của ngành điện) không có sổ sách rõ ràng.

Nếu hộ nghèo thuộc diện được hỗ trợ sử dụng không hết số kWh vượt quá mức hỗ trợ 30.000 đồng của Chính phủ sẽ không được thanh toán tiền thừa và nếu sử dụng vượt quá 50kWh/tháng sẽ không được hỗ trợ mà phải thanh toán theo bậc thang giá điện bình quân.... là những phát sinh ở một số địa phương khi triển khai.

Một khó khăn khác là chưa có tiêu chí rõ ràng để phân biệt giữa hộ nghèo, hộ thu nhập thấp với hộ thông thường có nhà nhưng ít ở nên hộ có mức sử dụng điện dưới 50kWh/tháng cũng đến đăng ký. Như vậy, chính sách hỗ trợ của Chính phủ có thể làm cho những khách hàng không đúng đối tượng lạm dụng tư lợi.

* Gia hạn đăng ký đến 15/5

Nhằm tạo điều kiện cho các địa phương triển khai chính sách hỗ trợ giá điện cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp của Chính phủ được thuận lợi, mới đây, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) đã có hướng dẫn tạm thời về việc chi trả kinh phí hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo năm 2011.

Theo đó, chi trả bằng tiền trực tiếp cho hộ nghèo trên địa bàn theo định kỳ hàng quý và hoàn thành chi trả trước ngày 20 của tháng thứ hai trong quý. Riêng việc chi trả tiền hỗ trợ tháng 3 và quý II/2011 thực hiện trong tháng 4/2011. Nguồn kinh phí để thực hiện hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo năm 2011 do ngân sách Trung ương chi trả. Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước bảo đảm đầy đủ, kịp thời kinh phí cho cơ quan LĐTB&XH thực hiện chính sách. Căn cứ vào danh sách hộ nghèo của từng xã, phường, thị trấn, Phòng LĐTB&XH rút tiền mặt hoặc chuyển khoản để cấp tiền cho các xã, phường, thị trấn chi trả hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo trên địa bàn.

UBND cấp xã cấp phát hỗ trợ bằng tiền mặt đủ số tiền theo định mức cho người nhận là chủ hộ hoặc thành viên trong hộ, trường hợp đặc biệt hộ gia đình được hỗ trợ không có người đi nhận tiền trực tiếp thì viết giấy ủy quyền cho người đi nhận thay. Người nhận tiền phải ký nhận và ghi rõ họ tên vào danh sách hộ nghèo nhận tiền hỗ trợ.

Trong năm thực hiện, nếu số hộ nghèo biến động, Sở LĐTB&XH sẽ điều chỉnh kinh phí cho các huyện, xã để chi trả kịp thời cho các hộ nghèo. Trường hợp số hộ nghèo bình xét trong năm cao hơn hoặc thấp hơn số đã được tạm ứng kinh phí, Sở LĐTB&XH báo cáo Bộ LĐTB&XH để tổng hợp gửi Bộ Tài chính điều chỉnh trong lần cấp tiếp theo trong năm.

Bên cạnh đó, để tạo điều kiện cho tất cả các hộ nghèo, hộ thu nhập thấp thường xuyên có mức sử dụng điện không quá 50 kWh/tháng được hưởng chính sách hỗ trợ giá điện của Chính phủ, Bộ Công Thương cũng vừa cho phép gia hạn thời gian đăng ký mua điện theo mức giá ưu đãi cho đối tượng trên đến hết ngày 15/5.

Như vậy, từ nay đến hết ngày 15/5, để đăng ký mua điện theo mức giá áp dụng cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp, khách hàng chỉ cần đến các địa điểm tiếp nhận đăng ký của Điện lực, điền tên vào Giấy đăng ký, mang theo hóa đơn tiền điện hoặc hợp đồng mua bán điện (bản chính hoặc bản foto để Điện lực tra cứu thông tin khách hàng được nhanh chóng), không cần thêm bất cứ giấy tờ hoặc có xác nhận của bất cứ cơ quan nào khác./.