Nguyên nhân tụ bù bị nổ, bị phù, bị phình??? nói chung là bị hỏng

  1. Tụ hỏng do chất lượng điện áp kém
  2. Tụ hỏng do dòng điện sóng hài
  3. Tụ hỏng do tản nhiệt, thông thoáng kém
  4. Tụ hỏng do chất lượng tụ kém

Câu trả lời chung nhất thường gặp là vì điện áp. Có người nói tại điện áp cao, điều này đúng nhưng chưa đủ. Vì sao lại chưa đủ? Vì trong những người tìm đọc bài này sẽ có người thấy tụ bù trong xưởng mình hỏng quá nhanh, đo điện áp thấy bình thường nhưng tụ thường nóng và rất mau hỏng. Vậy thì tại sao đo điện áp thấy bình thường mà tụ lại mau hỏng? Vì chất lượng điện áp quá xấu, hài điện áp quá cao. Không dám khẳng định là đúng nhưng theo mình, câu trả lời là 3 nguyên nhân sau:

Tụ mau hư hỏng là do chất lượng điện áp kém

Chất lượng được hiểu gồm hai thành phần: biên độ và hình dạng.

Trong giới làm tụ bù chắc hẳn rất nhiều người biết có đơn vị sử dụng tụ bù châu âu 525V cho hệ thống 400V nhưng vẫn hỏng liên tục và nhà cung cấp từ chối bảo hành tụ vì chất lượng điện tại nhà máy quá kém. Có trường hợp khác ở một nhà máy thép tại KCN Nam Tân uyên, sử dụng tụ bù Nhật, hệ thống 380-400V, tụ 40KVAr nhưng dòng điện thường khoảng 70A, CB nhánh 100A nhảy ít nhất vài lần / tuần

Qua kết quả đo đạc tại nhà máy thép, dòng điện bậc 5, 7, 11 tại đây cao 30-50%, làm dạng sóng điện áp cũng bị méo dạng khá lớn

sóng hài bậc 5, 7, 11.

Dạng sóng hài điện áp và dòng điện.

sóng hài điện áp

Sóng hài điện áp

 

sóng hài dòng điện

Dạng sóng hài dòng điện

Tụ hỏng do dòng điện sóng hài

Thông thường, hệ thống có kết quả đo đạc có sóng hài điện áp cao thì sóng hài dòng điện cũng cao. Tuy nhiên có những hệ thống có sóng hài dòng điện cao nhưng sóng hài điện áp lại thấp. Những chỗ này, khi đo dòng điện vào tụ thì thấy sóng hài dòng điện rất cao. Đây là nguyên nhân gây hỏng tụ nhanh. Cùng tham khảo bảng sóng hài điện áp và sóng hài dòng điện ở dưới đây

Bậc sóng hàisóng hài áp U(%)sóng hài áp U(V)hài dòng I(%)hài dòng I(A)
0 0.04 0.1 0.01 0.11
1 100 226.03 100 719.07
2 0 0 0.91 6.56
3 0.15 0.34 0.51 3.66
4 0.03 0.08 0.42 3.04
5 4.17 9.43 29.2 209.97
6 0.09 0.2 0.43 3.1
7 1.77 4.01 8.51 61.2
8 0.09 0.19 0.69 4.96
9 0.25 0.56 0.93 6.66
10 0.51 1.16 1.8 12.96
11 4.97 11.23 16.1 115.76
12 0.13 0.29 0.33 2.35
13 1.46 3.29 3.91 28.14
14 0.09 0.2 0.67 4.8
15 0.07 0.16 0.24 1.76
16 0.12 0.27 0.11 0.82
17 0.55 1.24 1.38 9.96
18 0.11 0.25 0.29 2.1
19 0.42 0.95 0.91 6.54
20 0.04 0.1 0.1 0.73
21 0.05 0.1 0.15 1.09
22 0.04 0.08 0.05 0.36
23 0.15 0.34 0.23 1.63
24 0.05 0.12 0.12 0.85
25 0.18 0.4 0.2 1.46
26 0.06 0.14 0.15 1.08
27 0.04 0.1 0.42 2.99
28 0.07 0.16 0.52 3.73
29 0.14 0.32 0.86 6.17
30 0.06 0.14 0.21 1.49
31 0.06 0.13 0.33 2.41
32 0.05 0.12 0.24 1.75
33 0.01 0.03 0.06 0.4
34 0.03 0.06 0.07 0.51
35 0.06 0.15 0.26 1.84
36 0.02 0.05 0.08 0.56
37 0.02 0.05 0.21 1.54
38 0.07 0.16 0.24 1.75
39 0.01 0.01 0.05 0.35
40 0.02 0.05 0.2 1.44
41 0.06 0.13 0.26 1.88
42 0.05 0.11 0.34 2.47
43 0.04 0.09 0.59 4.25
44 0.06 0.13 0.04 0.3
45 0.03 0.06 0.08 0.56
46 0.06 0.13 0.1 0.69
47 0.03 0.07 0.05 0.39
48 0.02 0.05 0.11 0.76
49 0.01 0.03 0.08 0.6
50 0.01 0.03 0.12 0.85
51 0.02 0.04 0.08 0.57
52 0.04 0.1 0.16 1.14
53 0.04 0.08 0.13 0.91
54 0.07 0.15 0.07 0.51
55 0.05 0.11 0.21 1.52
56 0.05 0.12 0.46 3.28
57 0.02 0.06 0.32 2.29
58 0.01 0.01 0.27 1.94
59 0.03 0.07 0.11 0.81
60 0.03 0.06 0.14 1
61 0.03 0.06 0.1 0.72
62 0.06 0.13 0.11 0.79
63 0.01 0.01 0.05 0.33
Total 6.96   34.81  

Bảng kê sóng hài đến bậc 63.

Từ dạng sóng điện áp, dòng điện, ta thấy dạng sóng điện áp không méo dạng nhiều, dạng sóng dòng điện thì méo dạng nhiều. Có thể nghĩ rằng điện áp như vậy thì khá ổn rồi.

Tuy nhiên nhìn bảng kê ta thấy, dòng điện sóng hài bậc 5,7,11 tương ứng là 209, 61, 115A. Đây là dòng điện lớn nếu so với dòng điện chuẩn là 719A. Chính dòng điện này sẽ làm cho tụ điện bị nóng lên rất nhiều dẫn đến hỏng tụ.

Một điều cần lưu ý nữa là hài bậc càng cao thì đối với tụ điện lại rất có hại vì Zc = 1/2*pi*f*c. Tần số càng cao thì Zc càng nhỏ => dòng điện càng lớn => Rất có hại.

Tụ hỏng do thiết kế thông thoáng, tản nhiệt kém

Catalogue tụ bù đều ghi rõ giới nhiệt độ của tụ. Thông thường tụ khô có thể chịu được đến 55oC, tụ dầu có thể chịu được đến 45oC. Khi nhiệt độ trong tụ tăng lên quá cao. Áp suất trong tụ bù sẽ tăng lên. Nếu áp suất quá mức chịu đựng, tụ khô sẽ phù đầu (bung đầu) hoặc là bị nổ. Tụ dầu sẽ bị xì dầu hoặc phình tụ. Chính vì vậy việc bố trí quạt giải nhiệt hợp lý để đảm bảo nhiệt độ tụ bù nằm trong giới hạn cho phép  sẽ làm tăng tuổi thọ của tụ.

quạt tản nhiệt cho tụ bù

Tụ hỏng do chất lượng tụ kém

Chất lượng tụ được đánh giá tốt nhất qua kinh nghiệm sử dụng của thợ trong một thời gian dài. Tuy nhiên trong thực tế, các hãng gần như đều gặp sự cố về chất lượng của một loạt sản phẩm hoặc 1 vài dòng sản phẩm. 



Các bài liên quan đến tụ bù

{tag}{/tag}