Giới thiệu về hiện tượng thiếu áp, quá áp :
Tiếng Anh chuyên ngành dùng để chỉ hiện tượng mất pha : phase loss, phase failure, phase missing.
Tiếng anh chuyên ngành dùng để chỉ hiện tượng thiếu áp (sụt áp, thấp áp) : under voltage.
Tiếng anh chuyên ngành dùng để chỉ hiện tượng quá áp : over voltage.
Sau sự cố mất pha, thợ bảo trì động cơ thường nhắc đến sự cố thiếu áp, đặc biệt là thợ quấn động cơ ở những vùng có điện áp thường bị thiếu. Một số thợ chưa kinh nghiệm thường xử lý sai sự cố thiếu áp đối với động cơ không đồng bộ. Họ lý luận thế này : Theo định luật Ohm, dòng điện tỉ lệ thuận với điện áp do vậy khi có hiện tượng sụt áp thì dòng điện qua động cơ sẽ giảm nên hiện tượng phát nhiệt và cháy động cơ khó có thể xảy ra. Do vậy khi gặp động cơ cháy, họ xử lý bằng cách quấn tăng thêm 1 số vòng dây. Điều này làm sự cố thêm nghiêm trọng, động cơ mới quấn cháy nhanh hơn động cơ cũ.
Để hiểu rõ hơn hiện tượng này ta phân tích hiện tượng dựa vào đường đặc tính cơ, đường đặc tính dòng điện của động cơ không đồng bộ. Chúng ta quan sát đường đặc tính cơ, đặc tính dòng điện của động cơ không đồng bộ ở điện áp định mức trong hình sau:
Từ hình vẽ ta rút ra những kết luận sau :
- Dòng điện mở máy (khởi động) rất lớn nhưng moment mở máy nhỏ.
- Trong quá trình mở máy, moment tăng dần còn dòng điện giảm dần
- Trong quá trình làm việc, moment tăng thì dòng điện tăng và ngược lại moment giảm thì dòng điện giảm.
Để đơn giản hóa, ta chỉ phân tích đoạn làm việc của đặc tính, không phân tích quá trình khởi động. Tải dùng để phân tích là một tải không đổi. Ứng với tải định mức, ta xác định được hệ số trượt định mức (sdm). Từ hệ số trượt định mức ta xác định được dòng điện định mức của động cơ như trên hình đặc tính.
Ta xét thêm trường hợp điện áp stator của động cơ giảm xuống 1 ít, lúc này đường đặc tính cơ và đặc tính dòng điện thay đổi sang đường số 2 như trong hình vẽ:
Từ hình vẽ, ta thấy khi điện áp giảm, động cơ sẽ làm việc ở đường đặc tính M2, I2. lúc này độ trượt s tăng, dòng điện tăng nhiều. Đây chính là nguyên nhân làm chọ động cơ cháy.
Vậy còn khi điện áp tăng? Các thiết bị điện nói chung sẽ giảm tuổi thọ hoặc hư hỏng vì quá điện áp định mức.
Đặc biệt tụ điện sẽ giảm tuổi thọ rất nhanh nếu quá điện áp. Cái này có lẽ không cần phải giải thích thêm nhiều.
Bây giờ nói về phần chính : ứng dụng của relay bảo vệ mất pha, thiếu áp, quá áp MX200A của Mikro (Malaysia).
Thứ nhất : Relay bảo vệ mất pha, thiếu áp, quá áp MX200A.
Relay MX200A của Mikro (Malaysia) được thiết kế sử dụng cho đế cắm 11 chân giống như Mikro MX100. Relay này sử dụng được cho hệ thống 3 pha 380V hoặc 1 pha 220V. Hình ảnh relay và sơ đồ đấu của relay này như sau :
- Ở trạng thái không cấp điện thì tiếp điểm 1-3 hở, tiếp điểm 1-4 đóng.
- Nếu được cấp nguồn 3 pha 4 dây hoặc hoặc 1 pha đúng như sơ đồ, hệ thống không mất pha, không quá áp, không thiếu áp thì tiếp điểm 1-3 đóng lại, tiếp điểm 1-4 mở ra. Đèn báo cuộn dây sáng và đèn báo tiếp điểm sáng thể hiện trạng thái lưới điện đủ pha và đúng điện áp. Đây là trạng thái thường trực khi ta sử dụng relay này.
- Nếu có hiện tượng mất pha, thiếu áp, quá áp tại các pha thì tiếp điểm 1-3 hở, tiếp điểm 1-4 đóng lại.
- Bảo vệ thiếu áp chỉnh được từ 76% đến 98%. Bảo vệ quá áp chỉnh được từ 100% đến 112%
Thứ hai : Ứng dụng relay bảo vệ mất pha, thiếu áp, quá áp MX200A của Mikro.
Ứng dụng relay bảo vệ mất pha, thiếu áp, quá áp MX200A (Mikro, Malaysia) trong hệ thống điện tương tự như relay mất pha đảo pha MX100.
Trong các hệ thống đòi hỏi bảo vệ mất pha, đảo pha, thiếu áp, quá áp thì ta kết hợp cả 2 relay này. Nếu dùng với mạch sử dụng contactor thì 2 tiếp điểm (1-3) của MX100 và MX200A được mắc nối tiếp. Nếu dùng mạch sử dụng MCCB hoặc ACB. thì 2 tiếp điểm (1-4) của MX100 và MX200A mắc song song.
Vui lòng xem thêm